مجیدی: چرا راه تصویر کردن زندگی پیامبر را می‌بندیم

تازه‌ترین ساخته سینمایی مجید مجیدی مدتی‌ست در سینماهای ترکیه به نمایش درآمده و اکران آن در بیش از 300 سالن سینما با استقبال قابل قبولی روبرو شده است.

این استقبال در شرایطی از اکران فیلم مجیدی صورت گرفته که انتقاد به زاویه دید او در فیلم موضوع مورد بحث در رسانه‌های تصویری و مکتوب ترکیه است. روایت یک کارگردان شیعه از دوران کودکی و نوجوانی پیامبر اسلام، نکته‌ای بود که پیش از ساخته شدن فیلم نیز حساسیت‌هایی را به وجود آورده بود، حالا بعد از اکران همین نگاه همچنان فیلم مجیدی را همراهی می‌کند.

در مسیر این تحلیل‌ها،‌ پروفسور دکتر نیهات حبیب‌اوغلو،‌ در یکی از برنامه‌های شبکه atv با پخش بخش‌هایی از فیلم مجیدی، دیدگاه خود را در مورد این فیلم مطرح و با تاکید بر اینکه فیلم محبت تماشاگر را نسبت به پیامبر اسلام بیشتر می‌کند، به برخی انتقادهای مطرح شده پاسخ داد. از سوی دیگر مجید مجیدی نیز در گفت‌و‌گویی با «ینی هابر» در مورد فضای ایجاد شده اطراف فیلمش و اکران آن در ترکیه صحبت کرد.

در ادامه به بهانه سالروز وفات پیامبر اسلام و همچنین اکران تنها محصول سینمای ایران با موضوع پیامبر اسلام، نگاهی به سخنان پرفسور دکتر حبیب‌اوغلو و صحبت‌های مجیدی صورت می‌گیرد.

مجیدی: «محمدرسول‌الله (ص)» به دنبال همبستگی در دنیای اسلام است

مجیدی در گفت‌و‌گویی که کمتر از یک هفته قبل در روزنامه «ینی هابر» منتشر شد، به برخی انتقادهایی که نسبت به فیلمش مطرح می‌شود پاسخ داد و در عین حال دیدگاه خود را درباره اکران فیلمش در ترکیه مطرح کرد.

مجیدی گفت: «انتظاری که از گیشه در ترکیه داشتم برآورده نشد. انتظارم بیشتر از بود. از کسانی که نسبت به فیلم نقد می‌کنند تنها یک درخواست دارم و آن این است که اجازه دهند مخاطبان به تماشای فیلم بنشینند.»

مجیدی با تاکید براینکه مخاطب باید اجازه تماشا داشته باشد تا در نهایت خودش در مورد کیفیت اثر اظهار نظر کند،‌ گفت: «از عالمان الازهر و عربستان سعودی خواسته بودم بعد از تماشای فیلم نقد خود را مطرح کنند، اما چنین نشد. من می‌خواستم این فیلم برای دنیای اسلام همبستگی به همراه بیاورد. دلیل انتخاب دوران کودکی پیامبر هم این بود که شیعیان و سنی‌ها در مورد این بخش اتحاد نظر بسیاری دارند. در بخش تحقیقات از منابع اهل سنت هم بهره جستم.»

در بخشی از این گفت‌و‌گو مجیدی در مورد بهره‌گیری از تکنیک‌های بالا برای تولید این فیلم و تفاوت حال و هوا این اثر با فیلم‌های قبلی خود چنین توضیح داد: «زمانی که قصد داشتیم به ماجرای ابابیل در فیلم اشاره کنیم مجبور به استفاده از تکنولوژی و تکنیک‌های روز بودیم،‌ این بخش‌ها نسبت به فیلم‌های قبلی من متفاوت بود. اما در بخش دیگری که صحنه گیر کردن لباس پیامبر به خار را تصویر می‌کردیم، می‌توان شباهت‌هایی با ساخته‌های قبلی‌ام یافت.»

این کارگردان با اشاره به اینکه زندگی پیامبر اسلام قابلیت تبدیل شدن به فیلم‌های بسیار زیادی را دارد،‌ گفت: «اگر درباره پیامبر اسلام هزارن فیلم هم ساخته شود فقط قطره‌ای از یک دریا به تصویر کشیده شده است. ما هم در این فیلم فقط یک قطره از دریای زندگی پیامبر را نمایش دادیم. ما محل فیلمبرداری این کار را به گونه‌ای راه‌اندازی کردیم که بتواند تا 30 سال آینده برای فیلمسازی مناسب و ماندگار باشد. ما از فیلمسازان در سراسر دنیا برای ساخت فیلم در این لوکیشن دعوت کردیم.»

مجیدی همچنین تاکید کرد: «کسانی که فیلم را به تندی نقد می‌کنند، لطفا راه درست تصویر کردن اسلام را در جهان نشان دهند. عالمان اسلام با اندیشه قوی خود در مورد شناساندن اسلام چه کار کرده‌اند؟ ممکن است فیلم من برخی اشتباهات را داشته باشد،‌اگر صدها فیلم هم ساخته شود برای اینکه تصویر کاملی از پیامبر ارائه دهیم اصلا کافی نیست. به چه دلیل راه تصویر کردن زندگی پیامبر را می‌بندیم و غیرمنصفانه نقد می‌کنیم؟ من با این فیلم در جشنواره‌ها و نمایش‌های مختلف فیلم در اروپا حضور داشتم و تاثیر آن را روی افراد غیرمسلمان هم دیدم. تاثیر این فیلم در دنیا از هزاران کتاب بیشتر است.»

پرفسور حبیب‌اوغلو: برای دیدن فیلم فرزندانتان را هم با خود به سینما ببرید

فیلم مجیدی به موضوعی مورد بحث در رسانه‌ها و تلویزیون ترکیه تبدیل شده است. یکی از این بحث‌ها در کانال تلویزیونی atv با حضور پرفسور دکتر نیهات حبیب‌اوغلو صورت گرفت. کانال atv  که از شبکه‌های نزدیک به akp حزب حاکم ترکیه است، در بخشی از یکی از برنامه‌های خود موضوع اکران فیلم «محمدرسول‌الله» را در ترکیه مورد بررسی قرار داد. پرفسور حبیب‌اوغلو در این برنامه با اشاره به اینکه فیلم را در دو نوبت و در کنار جمعی از سینماگران و اهل دین دیده است، گفت: «تماشای یک فیلم به معنای تایید کردن کلیت آن نیست. ما فقط روی آنچه که در کتاب قرآن وجود دارد و روایت‌های آن توافق داریم. این فیلم به لحاظ تصویری بسیار خوب آماده شده است. در نمایش خصوصی فیلم سینماگرانی بودند که وقتی در مورد کیفیت فیلم از آنان پرسیدم گفتند فیلم «محمدرسول‌الله (ص)» به لحاظ ساختاری می‌تواند از فیلم‌های هالیوودی عبور کند. در دو سه جای فیلم چشمم اشک‌بار شد. چون فیلم را یک ایرانی ساخته است، به هر حال نگاه شیعه جعفری در آن دیده می‌شود و این امری طبیعی است.»

او ادامه داد: «فیلم زندگی پیامبر را از نگاه ابوطالب و عبدالمطلب روایت می‌کند. هرچند ما مایل بودیم از نگاه خلیفه‌هایمان این ماجرا را ببینم، اما به هر حال خلفا در آن زمان یا نبودند و یا بسیار سن پایینی داشتند بنابراین طبیعی است که کارگردان، قصه را از نگاه پدربزرگ پیامبر روایت کند.»

او خط قرمز خود را در مورد فیلمی که درباره پیامبر اسلام ساخته شود، چنین بیان کرد: «خط قرمز من نشان ندادن تصویر پیغمبر در فیلم بود که این اتفاق نمی‌افتد. وقتی در قنداق هست دست و پای او نشان داده می‌شود که ای‌کاش آن را هم نشان نمی‌دادند. البته اگر هیچ چیزی از ایشان نشان داده نمی‌شد، نمی‌دانم چطور می‌توانستند فیلم را بسازند؟»

او ادامه داد: «در سریال حضرت یوسف تصویر ایشان پخش می‌شود، همان‌طور که در سریال چهار خلیفه این اتفاق افتاد. یا باید در مقابل همه این‌ها بایستیم یا باید کناب بیاییم. اما در کنار این‌ها تصویر صورت حضرت پیامبر برای من خط قرمز بود. در این فیلم هم به هیچ عنوان صورت پیامبر نشان داده نمی‌شود.»

او بعد از پخش بخش‌هایی از فیلم با اشاره به نقش مادر و دایه پیامبر در فیلم «محمدرسول‌الله (ص)» گفت: «در فیلم دو مادر هست، حضرت آمنه و حلیمه. هر دوی آنان پیامبر را خیلی دوست دارند و همواره دلشان برای پیامبر تنگ می‌شود و این دلتنگی‌ها و علاقه بسیار زیبا در فیلم نشان داده شده است.»

پرفسور حبیب‌اوغلو تاکید کرد: «بر این باورم که تمامی تماشاگران این فیلم زمان خروج از سالن سینما علاقه بیشتری به پیامبر احساس می‌کنند.»

او با اشاره به نگاه عمومی در جهان به اسلام، گفت: «در روزهایی که اسلام‌ستیزی در جهان دیده می‌شود و برخی تلاش می‌کنند رویه خشنی از اسلام نشان دهند، این فیلم و تصویر آن از پیامبر بیانگر محبت در اسلام است. ای‌کاش ما هم می‌توانستیم فیلم‌هایی از این دست بسازیم.»

او با تاکید براینکه مجیدی برای ساخت فیلم از علمای اسلام مشورت خواسته، گفت: «می‌دانم سازنده این فیلم به کشورهای مختلف سفر کرد و از عالمان دینی کشورهای مختلف برای ساخت این فیلم کمک خواست،‌ اما عالمان دینی کشورها اغلب در مقابل خواست او سکوت کردند. نباید چنین باشد، وقتی یک اقدام خیری مانند ساخت این فیلم صورت می‌گیرد باید عالمان دینی وارد شوند و نظر و دیدگاه خود را مطرح کنند. نمی‌توان با رد کردن خود را از نتیجه یک فیلم جدا دانست. واقعیت در حال حاضر فیلمی است که در سراسر جهان می‌تواند اکران شود.»

او همچنین در مورد ادامه داشتن تولید فیلم گفت: «این فیلم در دو قسمت دیگر ادامه خواهد داشت و حقیقت آن است که نباید در قسمت‌های بعدی عالمان دینی حساسیت‌های مذهبی را وارد کار کنند. راه گریز از اختلافات رسیدن به توافق و نگاه مشترک است. در قسمت‌های بعدی این فیلم شخصیت‌هایی که برای اهل سنت حساسیت بیشتری ایجاد می‌کنند، حضور خواهند داشت و اگر ما خودمان را کنار بکشیم و در مورد این فیلم صحبت نکنیم، آن زمان بیشتر متضرر خواهیم شد.»

او گفت: «وقتی با بودجه‌ای بالا، فیلمی بسیار زیبا که می‌تواند نگاه به اسلام را در اروپا تغییر دهد، تولید می‌شود، پس بهتر است تمامی علمای اسلام در زمینه تولید فیلم نقش داشته باشند و خودشان را از جریان تولید فیلم دور نکنند.»

او سخنان خود را چنین پاسخ داد: «دو بار فیلم را تماشا کردم و به همه توصیه می‌کنم فیلم را ببینند و اگر فرزند دارید برای دیدن فیلم حتما با بچه‌هایتان به سالن سینما بروید تا آنان معصومیت یک کودک 12 ساله را در فیلم تماشا کنند.»