دیپلماسی نفتی، برجام نفتی را به ثمر نشاند

 شاید خنده دار باشد اساس مقایسه درآمدهای نفتی دولت های محمود احمدی نژاد با تمامی دیگر دولت ها در تاریخ جمهوری اسلامی. جایی که احمدی نژاد از موهبت نفت ۱۱۰ دلاری هم بهره برد ولی در پایان، از آن همه درآمد، خزانه ای خالی برای روحانی به میراث گذاشت. ضمن اینکه نفت با روندی نزولی سر به سقوط گذاشت و تلاش های بی پایان عربستان برای لطمه زدن به ایران مزید بر علت شد تا دولت روحانی با مشکلات روز افزونی رو به رو شود.

تمامی این مولفه ها در کنار یکدیگر سبب شد روحانی بودجه سال ۹۵(سومین سال ریاست جمهوری اش) خود را با نفت ۳۵ دلاری ببندد. این در حالیست که محمود احمدی نژاد بودجه سال ۱۳۹۱ (سومین سال دور دوم ریاست جمهوری اش) را با نفت حدودا ۹۰ دلاری (حدود سه برابر بیشتر از زمان روحانی) بست.
با تمام این مشکلات اما، روحانی و دولت یازدهم در مقابل فشارهای عربستان کوتاه نیامدند و با اینکه نیت سعودی وارد کردن خلل به روند حصول برجام بود اما روحانی هم برجام هسته ای را به فرجام رساند و هم حالا فرجام نفتی را در دست دارد.

در مذاکرات هسته ای دی ماه ۱۳۹۳ در وین و در حالی که ایران و گروه کشورهای ۵+۱ بسیار به حصول توافق نزدیک بودند، سفر ناگهانی سعود الفیصل به وین در حالی که وزیر خارجه فقید سعودی، حتی از فرودگاه وین هم خارج نشد، تعویق توافق را به طرفین تحمیل کرد. وعده های او به جان کری برای اعمال فشار بیشتر به ایران از طریق کاهش قیمت نفت سبب شد، در دقیقه ۹۰ به جای امضای توافق، تفاهم بر سر تمدید هفت ماهه مذاکرات روی میز قرار گیرد.

عربستان البته موفق شد قیمت نفت ایران را به حدود ۲۶ دلار هم کاهش دهد، اما نه زنگنه از موضع خود کوتاه آمد و نه ایران در مذاکرات هسته ای خود عقب نشست. حالا هم برجام هسته ای حاصل شده و هم برجام نفتی.

خوش بین ترین تحلیلگران بازار نفت هم گمان نمی کردند عربستان چنین شرایط یک طرفه ای را به سود ایران بپذیرد و حالا این پیروزی دیپلماتیک و برجام نفتی ایران محور توجه رسانه ها و ناظران بین المللی قرار گرفته است.

دور نیست روزگاری که علی النعیمی در دسامبر ۲۰۱۴ گفته بود قیمت نفت به ۲۰ دلار هم برسد، این کشور تولید نفتش را کاهش نخواهد داد، حالا او البته در مسند نیست که ببیند سعودی نه تنها کاهش تولید۵۰۰ هزار بشکه ای خود را پذیرفته، که به افزایش ۹۰ هزار بشکه ای ایران هم تن داده است.

این در حالی است که در ابتدای سال جاری میلادی کشورهای اوپک خواهان فریز کردن تولید نفت ایران روی ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه بودند، اما اوپک امروز پذیرفت که ایران در ۶ ماهه نخست سال ۲۰۱۷ سه میلیون ۹۰۰ هزار بشکه نفت تولید کند.

تمام اینها در شرایطی است که عربستان روز به روز و در میادین مختلف بیشتر به ایران باخته است. ریاض نه تنها در سوریه دست آوردی کسب نکرد، نه فقط در یمن موفق نشد و نه تنها نتوانست خللی در روند حصول برجام ایجاد کند، که حتی بر سر حرف خود در زمین نفت هم نماند و برای فرار از بدهی هایی که امروز شبکه العربیه آن را بیش از ۹۱ میلیارد دلار می خواند، ناگزیر است به آنچه ایران می گوید و می خواهد عمل کند. خواسته ای که سبب افزایش قیمت نفت می شود.

نخستین واکنش ها به آخرین اخبار توافقات اوپک در وین هم افزایش قیمت این کالای استراتژیک بوده است. بلومبرگ گزارش می دهد توافق بی سابقه اوپک بر سر کاهش تولید نفت باعث بالا رفتن ۱۲ درصدی قیمت نفت شده است. توافقی که برای نخستین بار میان و عربستان طی هشت سال اخیر با شرایطی که تهران خواهان آن بوده حاصل شده است.