نفت همچنان در اقتصاد ایران رکورد می‌زند

در حالی که بخش نفت در ایران طی یک دهه گذشته هیچ گاه رشدی بالاتر از 5 درصد را در کارنامه خود ثبت نکرده است، بررسی ها نشان می دهد این بخش در سال جاری توانسته است رکوردی سی ساله را در کارنامه خود بشکند و با 74.9 درصد رشد ارزش افزوده در نیمه اول سال ، موقعیت اقتصادی کشور را بهبود بخشد .هرچند که تجربه تاریخی افزایش درآمدهای نفتی منجر به پر پولی دولت و تشدید بیماری هلندی شده،اما افزایش تولید و درآمد نفت می تواند بخشی از رکود در اقتصاد را به رونق سوق دهد.

لغو تحریم ها و از سرگیری صادرات نفت ایران ، در کنار رشد تولید مهمترین دلیل بروز این اتفاق یعنی رکورد شکنی بوده است . بر اساس این گزارش سال های 1390 تا 1394 سال های بسیار دشواری برای اقتصاد ایران ، خصوصا نفت بود با این حال برآوردها نشان می‌دهد، مهمترین تامین کننده درآمد ارزی کشور در یک دهه گذشته بارها با رشد منفی روبرو شده است .

آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران موید این نکته است که بخش نفت در سال های 1387 و 1388 با رشد منفی ارزش افزوده روبرو بوده است . پس از آن از سال 1390 تا 1393 این بخش با رشد منفی قابل توجه و رکورد شکنی همراه بود به طوری که در سال 1391 این بخش رشد منفی 37.4 درصدی را تجربه کرد . تعلیق تحریم ها در سال 1393 و اجرایی شدن برجام در دو ماه پایانی سال 1394 رشد بخش نفت را مثبت کرد  اما آنچه در سال 1395 رخ داد، نشان می دهد این بخش مهم اقتصاد ایران بار دیگر در جایگاه اصلی و بستر پیشین خود قرار گرفته است .

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیش بینی کرده است رشد بخش نفت در 12 ماه سال جاری به حدود 51 تا 53 درصد افزایش یابد که همین امر خود گواه بهبود وضعیت صنعت نفت ایران است . این بهبود در حالی رخ داده که هنوز ایران قراردادهای تازه ای را در صنعت نفت خود منعقد نکرده و پیش بینی می شود با انعقاد قراردادهای تازه ، تحول در این حوزه بیش از پیش آشکار شود .

گزارش های ماهیانه ارائه شده از سوی اوپک نیز موید رشد بالای صنعت نفت ایران در شرایط کنونی است . آمارهای ارائه شده از سوی اوپک حکایت از افزایش 24.9 درصدی تولید نفت تنها در سه ماه اول سال 1395 و افزایش 26.2 درصدی تولید در نیمه اول سال جاری دارد با این حال بررسی ها نشان می دهد در عین رشد  26.2 درصدی تولید نفت ، صادرات افزایشی 62 درصدی را در بهار سال جاری تجربه کرده است . رشد قابل توجه بخش نفت یکی از مهمترین دلایل رشد بالاتر از هفت درصد اقتصادی ایران در نیمه اول سال جاری است .

تشدید تحریم ها در سال 1391 ، بخش نفت ایران را نشانه رفت . تحریم کنندگان در صدد بودند با فشار بر صنعت نفت ایران ، مشکلات اقتصادی ایران را دو چندان کنند. در این دوره زمانی همزمان با خروج ایران از بازارهای جهانی نفت، بسیاری از تولید کنندگان نفتی اوپک ، با افزایش سهم تولید خود در صدد برآمدند سهم ایران در بازارهای جهانی را از آن خود کنند . این سیاست سبب شد با وجود خروج ایران از بازار جهانی نفت ، قیمت ها نه تنها افزایشی پیدا نکند بلکه روندی کاهشی را نیز در میان مدت طی کنند.

ایران در شرایط کنونی در حالی توانسته است رشدی رکورد شکن را در کارنامه نفتی خود ثبت کند که هم بازار با مازاد عرضه روبرو بود و هم قیمت پایین نفت ، سبب شده بود افزایش تولید به منزله بالا رفتن ریسک کاهش قیمت نفت باشد .

به این ترتیب بررسی ها نشان می دهد ایران در شرایطی بسیار حساس توانسته است بازارهای نفتی صادراتی را باز پس گیرد و بالاترین رشد در سه دهه گذشته را در کارنامه خود ثبت کنند.