راستی‌آزمایی وعده‌های اشتغالی کاندیداها

اقتصاد ایران در سال‌های اخیر توسط طرح‌های تبلیغاتی عجیب و غریب بمباران شده است. حالا بار دیگر در آستانه دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، شعارها و وعده‌هایی به گوش می‌رسد که اجرایی شدن آنها با توجه به توان و امکانات اقتصاد ایران، زیر علامت سوال بزرگی قرار دارد. از جمله این وعده‌ها می‌توان به پرداخت ۲۵۰ هزار تومان در ماه به هر بیکار، ایجاد ۵ میلیون شغل و نیز ایجاد ۲۰۰ هزار شغل به طور مستقیم و ۴۰۰ هزار شغل غیرمستقیم به ازای هر یک میلیون تن پتروشیمی است. اما آیا واقعا در شرایط فعلی اقتصاد کشور، امکان تحقق وعده‌های اشتغالی وجود دارد؟ در این خصوص، اقتصاددان، تحلیلگر و صاحب‌نظر پاسخ دادند.

* فرشاد مومنی، اقتصاددان: باید به جای شعارهای عوام‌فریبانه و کشورسوز، فرصت‌طلب‌ها را به مردم معرفی و آنان را محاکمه کرد.

* مهدی تقوی، استاد دانشگاه علامه‌طباطبایی: در غیاب نهادهای مدنی قدرتمند، چگونه می‌خواهید بازار کار را سامان دهید؟ اگر کشور توان پرداخت اعتباری بین 750 تا 1500 میلیارد تومان به بیکاران را دارد، چرا همین اعتبار را صرف ایجاد شغل در کشور نمی کند؟ این‌ها شعارهای سیاسی است اما خطر این‌جاست که ممکن است عده‌ای این حرف‌ها را باور کنند؛ همان‌طور که پیش از این نیز مردم این حرف ها را باور کردند و از این باورپذیری احمدی نژاد بیرون آمد که می‌خواست دنیا را تغییر دهد، اما کشور را در خطری جدی قرار داد.

* علی شهرویی، کارشناس حوزه انرژی: یک مگا پروژه پتروشمی برای تولید متانول با ظرفیت سالانه یک میلیون 600 هزارتن، در زمان احداث حداکثر 1000 نفر و در زمان بهره‌برداری و در پلنت کارخانه حدود 200 تا 250 نفر را می‌تواند به کار مشغول کند. اگر با احداث یک واحد یک میلیون تنی 200 هزار شغل ایجاد می‌شد، با ظرفیتی که در تولید پتروشیمی کشور داریم و مجتمع‌هایی که اکنون در حال احداث هستند، هیچ بیکاری در کشور وجود نداشت. بنابراین استدلال ایجاد 200 هزار شغل با احداث یک واحد یک میلیون تنی پتروشیمی نادرست و تمامی اعداد و ارقام مطرح شده غیرواقعی است.

* حسین راغفر، کارشناس اقتصادی: من به عنوان یک کارشناس اقتصادی، با تحلیل شرایط موجود کشور و وضعیت حاکم بر اقتصاد و سیاست می‌دانم این شعارها قابل تحقق نیست، اما نگرانی‌ام این است که برخی از شهروندان این وعده‌ها را باور کنند که در این صورت، در مدت زمانی بسیار کوتاه سرخورده‌تر از آنچه هستند، خواهند شد.

* حامد قدوسی، استاد موسسه فناوری استیونس آمریکا: انتظار ما این است که تیم مشاوران نامزدها در طراحی برنامه‌های‌شان با ابتداییات اقتصاد سیاسی و رفتار رانت‌جویانه آشنا باشند و بار دیگر وقتی صحبت از خلق اشتغال در یک صنعت و امثال آن می‌شود، منبع ادعا مطالعات و کارشناسان مستقل و غیرذینفع در آن ادعا (و نیز شاخص‌هایی مثل متوسط جهانی و روند تجربه واقعی کشور) باشد و نه نهادهایی که نان‌شان از محل این ادعاها تامین می‌شود. بحث‌هایی مانند ایجاد سریع فرصت‌های شغلی بیشتر برای رأی جمع کردن است و به این موضوع نگاه کارشناسی نشده است، زیرا برای اینکه واحدهای تولیدی همچنان فعالیت داشته باشند، باید نرخ بهره و تورم پایین داشت.

* حسین جوشقانی، دانش آموخته اقتصاد دانشگاه شیکاگو و استاد مدعو دانشگاه شریف: مساله بیکاری و ایجاد اشتغال نباید به دستاویزی برای سیاستمداران تبدیل شود تا با اظهارنظرهای غیرکارشناسی و غیر علمی در جامعه امید واهی ایجاد کنند؛ چراکه با توجه به ترکیب جوان و تحصیل کرده افراد بیکار، فریب اذهان عمومی می‌تواند به مشکلی برای امنیت ملی تبدیل شود.

* نصرالله ترابی‌قهفرخی، معاون حقوقی و پارلمانی سازمان امور اداری و استخدامی کشور: اینکه کسی مدعی می‌شود 5میلیون شغل در کشور ایجاد می‌کند، باید براساس برنامه و به دور از شعار انتخاباتی ارائه شود. اعلام عدد و رقم و محاسبات اگر براساس کار کارشناسی باشد، قابل قبول است، اما کسانی که مدعی ایجاد میلیون‌ها شغل هستند، خودشان در مدیریت‌های مختلف حضور داشته‌اند و تاکنون کسی ندیده است این افراد در جایی که مدیر بوده‌اند، این رقم و عددها را محقق کند. اگر این افراد برنامه‌ای دارند، باید آن را شفاف به مردم اعلام کنند و تنها با شعار دادن نمی‌توان در جامعه اشتغال ایجاد کرد.

* پدرام سلطانی، نایب رییس اتاق بازرگانی ایران: تنها از طریق سرمایه گذاری مستقیم و فاینانس‌های خارجی می‌توانیم اشتغال را تامین کنیم. اقتصاد کشور برای اینکه رشد 6 درصدی داشته باشد، نیاز به 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در سال دارد. این میزان سرمایه‌گذاری، هدف‌گذاری درست و با ارزشی است. البته یک زمانی صحبت از نرخ رشد بالا و اشتغال بالا می‌شد، اما به ملزومات تحقق این هدف توجه نشده بود، زیرا اشتغال با تکلیف و دستور ایجاد نمی‌شود بلکه با سرمایه‌گذاری محقق خواهد شد.

* ایمان نوربخش، کارشناس اقتصادی: رفع معضل بیكاری نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، آگاهی و عزم ملی دارد و با دادن وعده‌های غير‌علمي و پرداخت اعانه به مردم نمی‌توان آن را بر‌طرف كرد.

* محمد لاهوتی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران: با وجودی که این روزها وعده‌های مختلفی برای ایجاد اشتغال از سوی نامزدهای ریاست‌جمهوری ارایه می‌شود، اما تاکنون هیچ‌یک از کاندیداهای محترم نسبت به ارایه مکانیزم اجرایی تعداد شغل‌هایی که می‌توانند ایجاد کنند، برنامه ای ارایه نداده‌اند؛ حال آنکه لازم است مردم در جریان این برنامه ها باشند تا بتوانند تصمیم بگیرند.