اصولگرایان بر سر دوراهی «بازسازی» گفتمان یا استراتژی چرا اصولگراها در لاک دفاعی فرو رفتند؟ | نواصولگرایان؛ همچنان مشکل اصلی راست‌گرایان سنتی

فائزه عباسی: سیکل ناکامی های اصولگرایان در انتخابات، از سال 92 آغاز و در انتخابات سال 94 و  96 بار دیگر تکرار شد. در شرایطی که جناح راست تصور می کرد با تغییر برخی تاکتیک‌های به کار گرفته شده در انتخابات های گذشته می تواند نتیجه را به سود خود برگرداند اما در بزنگاه باز هم همان درد همیشگی به سراغ اصولگرایان آمد تا ناکامی، نتیجه تشتت و چنددستگی تصمیمات اصولگرایانه باشد.

حتی جبهه مردمی نیروهای انقلاب که تلاش کرد با تغییر سازوکار تصمیم گیری در جریان اصولگرا، اختلافات بین راست گرایان را کمرنگ کند در نهایت از درون دچار چنددستگی شد تا برخلاف ادعای اولیه برای معرفی یک نامزد به صحنه انتخابات، با دو کاندیدای رسمی و چند کاندیدای غیررسمی که از سازوکار این جبهه گلایه داشتند وارد میدان شود. کاندیداهایی که نام هیچ کدامشان از صندوق رای به عنوان پیروز بیرون نیامد.

شکست در تبلیغات

ابروهای گره کرده اصولگرایان نشان می‌دهد در نقد به عملکرد این جناح یک اتفاق نظر وجود دارد اما برخی، نقد را در گفتمان می‌بینند و خواستار تغییر و بازسازی گفتمانی جریان اصولگرا هستند و برخی دیگر معتقدند استراتژی و تاکتیک این جریان خصوصا در ارتباط گیری با مردم و مقابله با رقیب باید دچار تغییر و بازسازی شود.

حجت الاسلام مجتبی ذوالنور، نماینده اصولگرای مجلس دهم از زمره افرادی است که معتقد است جناح اصولگرا بازی را در تبلیغات باخته است. نماینده مردم قم به خبرآنلاین می گوید«من معتقدم  کاری که جریان انقلابی باید انجام دهد جلوگیری از برخی تبلیغات غلط است چراکه تبلیغات غلط مواضع جریان اصولگرایی را به گونه ای جلوه داد که رای لازم را نتوانست کسب کند.»

او تاکید دارد: در گام اول اصولگرایان  باید خود را خوب نشان دهند و در گام بعد مانع تاثیرگذاری تبلیغات سوء شوند.

البته ذالنور اصلاح گفتمان اصولگرایی را نیز لازم می داند و در همین رابطه خاطرنشان می کند که«گفتمان اصولگرایی نواقصی دارد که نیاز به اصلاح دارد که باید این نواقص را رفع کند. مقام معظم رهبری اعتقادشان این است که هر دستگاهی باید روز به روز در جهت تکامل گام بردارد و خود را بازیابی کند؛ غفلت ها و روزمرگی ها ممکن است هر جریانی را از ادامه کار باز دارد لذا هیچ جریانی بی نیاز از اصلاح نیست و طبیعی است که جریان اصول گرایی خارج از این قاعده قرار نمی گیرد و لازم است در جهت بازیابی خود تلاش کند.»

وی در پاسخ به این سوال که اینکه چرا اصولگرایان نتوانستند رای زنان و جوانان را جذب کنند می گوید« این موضوع کلیت ندارد اما به هر صورت می توانست بیشتر باشد که  در همان اصلاح گفتمان اصولگرایی می گنجد.»

اما این تنها ذالنور نیست که سیاست تبلیغاتی اصولگرایان را نقطه ضعف این جناح می داند، بلکه محسن کوهکن نیز از دیگر نمایندگان اصولگرای مجلس دهم، فرو رفتن اصولگرایان در لاک دفاعی  را ضعف جناح راست عنوان کرده و به اعتقاد او هزینه احمدی نژاد را این جریان پرداخت کرده است. او در گفت و گویی که با خبرآنلاین داشت اظهار کرد: نقطه ضعف اصولگرایان این بود که جریان اصولگرایی در تدوین نقطه نظرهایش و در رد اتهامات واهی که در دوران انتخابات ریاست جمهوری به آنها وارد شد موفق عمل نکرد. به نظرم اصولگرایان به جای آنکه موضع تدافعی بگیرند باید موضع تهاجمی به خود می گرفتند. سال 84 در مرحله اول انتخابات، آقای احمدی نژاد نماینده اصولگرایان نبود و اساسا آقای احمدی نژاد در فرایند شورای هماهنگی نیروهای انقلاب ورود نکرد و به صورت مستقل تصمیم گرفت پس با چه دلیلی نقاط قوت دولت احمدی نژاد باید فراموش شود و اگر نقاط ضعف فراوانی داشته است باید اصولگرایان هزینه آن را بدهند.(اینجا)

اشتباه تاکتیکی

«به جای قالیباف رئیسی باید کنار می کشید» این یکی از مهمترین محورهای اختلاف بر سر علت شکست اصولگرایان در انتخابات 96 است درواقع افرادی مانند محمدعلی پورمختار معتقدند اشتباه اصولگرایان نه در گفتمان که در تاکتیک بود، تاکتیکی که «جمنا» تصمیم گیرنده آن بوده است. نماینده اصولگرای مجلس دهم عمده ترین نقدهایش را متوجه “جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی” کرد و گفت: با کنار رفتن آقای قالیباف 50 درصد آرا قالیباف به سمت آقای روحانی کشیده شد بسیاری از اعضای ستاد آقای قالیباف به سمت آقای روحانی رفتند و در ستاد آقای روحانی فعال شدند، نهایتا هم به آقای روحانی رای دادند.  اگر آقای رئیسی کنار می کشید همه آرا او به سمت قالیباف می رفت. ولی این طرف بر مبنای تحلیل و رویکردهایی که خود رای دهندگان داشتند تصمیم گرفتند به دیگری رای دهند. (اینجا)

نواصولگرایی؛ دردی پنهان

از سوی دیگر ظهور نواصولگرایانی که تا کنون چهره ای رادیکالی به نسبت اصولگرایان سنتی از خود نشان داده اند موجب شده تا صدای انتقادها از درون اردوگاه راست بلندتر شود، به ویژه وقتی این تصور پیش آمد که شاید این گروه تصمیم دارند تا از محوریت جامعتین بکاهند و خود پرچمدار اصولگرایی شوند. در این راستا صحبت های عضو حزب موتلفه اسلامی را می توان مهر تائیدی بر این گمانه دانست. حشمت الله فلاحت پیشه در گفت و گو با خبرآنلاین پیکان انتقادش را به سمت این گروه نشانه می رود و می گوید: افرادی پیشقراول اصولگرایان شدند که بیشتر تفنگدار هستند و اصلا زبان نرم بلد نبودند و بیشتر با زبان تهدید و تخریب می خواستند رای جمع کنند. وی می گوید: آقای رئیسی هرچند شخصیت آرامی دارد اما قربانی بخشی از اطرافیانش شد. افرادی که نمی دانند با حوزه اجتماعی باید با زبان نرم سخن گفت و این مشکلی است که هنوز در میان اصولگرایان مرتفع نشده است.(اینجا)

گفتمانی که باید اصلاح شود

هرچند در میان شخصیت های جناح راست  دیدگاه های متفاوتی نسبت به علل و عوامل ناکامی های اصولگرایان وجود دارد اما به نظر می رسد این انتخابات آنها را در یک موضوع اساسی هم عقیده کرده است و آن اینکه گفتمان اصولگرایی نیاز به اصلاح دارد حتی برخی مانند« ناصر ایمانی» معتقد است اصولگرایان باید برای شکستن پیله اطراف خود شجاعت به خرج دهند. او می گوید اصولگرایان باید از غلظت ایدئولوژیک نگاه خود بکاهند و غلظت عملگرایی شان را باید بیشتر کنند (اینجا)