صفاری: وزارت خارجه نیازمند تحول ساختاری در دوره جدید است

 رئیس جمهور دولت دوازدهم پس از تحلیف در مجلس شورای اسلامی کار خود را شروع کرد و مجلس منتظر خواهد بود تا پس از ارائه لیست وزرا، به بررسی افراد معرفی شده بپردازد. یکی از وزارتخانه های مهم و حیاتی در مجموعه دولت وزارت امور خارجه است که نقش بسیار مهمی در حفظ و تامین منافع ملی کشور دارد. پرسش اینجاست که در دولت دوازدهم، وزارت خارجه چه ویژگی‌ها و ساختاری را باید به خود گیرد تا با شرایط جدید جهانی سازگار باشد؟ در این باره با مرتضی صفاری نطنزی نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفتگو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید:
آقای روحانی در سخنرانی خود در روز تحلیف، به رئوس و خط مشی دولت دوازهم در سیاست خارجی اشاره کردند که در آینده به آن توجه خواهد شد. به نظرتان این رئوس شامل چه چیزهایی خواهد بود؟

به محورهای مهمی اشاره شد که قابل بررسی هستند. یکی از این محورها اولویت کار و توسعه مناسبات با کشورهای همسایه است که اشاره دقیقی به آن شد، ایجاد ثبات امنیت و بالندگی در منطقه در قالب همکاری های مختلف با همسایگان باید مورد توجه قرار گیرد. از محورهای دیگر بحث علاقمندی ایران به همکاری نزدیک همراه با احترام متقابل با همه کشورهای جهان است که البته استثناهایی هم وجود دارد.

همچنین در این سخنرانی به برجام که از دستاوردهای مهم دوره گذشته بود اشاره شد، این یک توافق بین المللی است و یک کشور به تنهایی نمی تواند در مقابل آن موضوع گیری کند. لذا سیاست ترامپ در رابطه با برجام هر چه باشد، ایران در هر صورت برای نقض آن پیش قدم نخواهد بود و در واقع طرف اولی نخواهد بود که برجام را نقض می کند و به تعهداتش پابرجا هست و دیگران هم باید به آن پایبند باشند و تاکید بر اینکه کشورهای اروپایی به آن پایبند هستند و نباید اجازه بدهند که امریکایی ها آنرا یکجانبه زیر سوال ببرند.
آقای روحانی اعتقاد دارند باید با سیاستهای آمریکا مقابله کرد. چه روشی باید پیش گرفت؟

در این سخنرانی به سیاستهای غلط امریکا در منطقه اشاره شد که این سیاست ها در هر صورت منجر به شکست خواهد شد و امریکا بازنده این بازی خواهد بود. تعداد قابل توجهی از هیاتهای خارجی در مراسم تحلیف حضور داشتند و این سخنان از این نظر نیز قابل توجه بود. آقای رئیس جمهور درخواستی از هیاتهای حاضر داشت برای توسعه روابط و مناسبات با دیگر کشورها به خصوص در زمینه های اقتصادی و مبادلات تجاری و سرمایه گذاری که شامل سرمایه گذاری داخلی و خارجی می باشد. همچنین از آنها دعوت شد که در کشور ما در پروژه های مختلف مشارکت کنند و هم ایران آمادگی دارد مشارکت اقتصادی در کشور های آنان داشته باشد. اینها سخنان عمده رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی بود.
با توجه به اینکه مقام معظم رهبری هم در مراسم تنفیذ به تعامل با دنیا اشاره کردند و در چهار سال آینده چند موضوع و بحران وجود دارد از جمله حوزه عربی که باید به آن توجه شود. به نظرتان چه طرح جدیدی را ایران می تواند به کار ببرد تا از تنشهای موجود خارج شود؟

به هر حال ما در منطقه ای هستیم که دچار چالش هایی است، مخصوصا در زمینه امنیتی. برخی بازیگران منطقه ای با دنبال کردن برخی سیاستهای غلط، منطقه را دچار نا امنی و بحران کردند. امیدواریم که این کشورها از فضای گذشته درس گرفته باشند و آنهایی که به دنبال بی ثبات کردن ایران بودند یا در سوریه اقدامات افراطی و ماجراجویانه ای راه انداختند و یا در عراق و لبنان و یمن، به فضای متعادلی برگردند. اینها واضح است که شکست خوردند و بازنده بازی منطقه ای هستند. لذا امیدوار هستیم که اینها به اندازه کافی در این زمینه تجربه کسب کرده و درس گرفته باشند و دست از این سلسله اقدامات دست بردارند. ایران در هر صورت به عنوان یک قدرت بزرگ منطقه ای علاقمند است که در منطقه صلح و آرامش باشد، چون که در سایه آرامش همه کشورها می توانند توسعه پیدا کنند و به توسعه اقتصادی بپردازند و برای مردم خود رفاه ایجاد کنند. این خواسته ایران است و حتما هم برای این قضیه پیش قدم خواهند شد.

ما به دنبال این هستیم که با همه کشورهای عربی منطقه به عادی سازی روابط بپردازیم و حتی با عربستان علیرغم همه برخوردهای خصمانه ای که داشته است. مسئولین ما به این موضوع اشاره کرده اند که نمی خواهیم چنین فضایی در رابطه با کشورهای منطقه باشد و ما به دنبال صلح و آرامش در منطقه هستیم و امیدواری وجود دارد که در دولت جدید راهکاری ایجاد شود که این آرامش و ثبات به منطقه برگردد.

مردم منطقه می دانند که دولتهای منطقه ای که وابسته به قدرتهای خارجی هستند نمی توانند با سیاست گذشته پیش بروند و قدرتهای خارجی نمی توانند تامین کننده امنیت و ثبات برای آنها و منطقه باشند و در هر صورت باید دست از این نوع رفتارشان بردارند.
با توجه به اینکه آقای روحانی وزرای جدید را به مجلس اعلام خواهد کرد در مورد وزیر امور خارجه آیا بحثهایی در کمیسیون امنیت و سیاست خارجی شکل گرفته است؟

حتما این اتفاق خواهد افتاد. هنوز رئیس جمهور لیست وزرا را معرفی نکرده است و بعد از معرفی در کمیسیون های مختلف وزرا دعوت خواهند شد و در آنجا هم صحبت خواهد شد و هم برنامه های آنها شنیده خواهد شد.
به نظرتان در چهار سال آینده با توجه به شرایط جدید منطقه ای و بین المللی نیاز به تغییر و تحول ساختاری در وزارت خارجه برای شکل گیری روندی جدید نیاز است؟

البته به نظر می رسد که آقای ظریف طرح هایی را در وزارت خارجه دنبال می کند و احتمال نوعی از تغییرات ساختاری وجود دارد که در دوره بعد عملیاتی شود. باید جزئیات این مسائل مشخص شود تا بتوان در مورد آن بیشتر صحبت کرد.

به نظرتان چه چیزهایی باید مدنظر قرار گیرد تا سیستم دیپلماسی کشور بتواند منافع ملی کشور را بیش از گذشته تامین کند؟

ساختار دیپلماسی کشور بایستی بیشتر به کارآمدی خود توجه کند، باید ساختاری باشد که چابک و چالاک باشد و کارایی وزارتخانه را بالا ببرد. همچنین با توجه به شرایط جدیدی که درمنطقه و نظام بین المللی داریم وزارت خارجه باید خود را با شرایط جدید منطبق کند. بالاخره این توان و ظرفیت و قدرتی که جمهوری اسلامی ایران در سالهای گذشته بدست آورده است باید این موضوع در تعاملات بین المللی نقد و استفاده شود، لذا وزارت خارجه ای را می طلبد که بتواند پاسخگوی این تحولات باشد. ضمن اینکه باید روی اولویت های نظام تمرکز داشت و روی مباحث اقتصادی و سرمایه گذاری بیشتر وقت گذاشت، حتما وزارت خارجه باید نقش مهم و سازنده و پر رنگی را در جذب سرمایه گذاری خارجی ایفا کند. لذا رنگ و لعاب اقتصادی وزارت خارجه باید در دوره جدید بیشتر شود.