فیلم‌های امسال چقدر تماشاگر داشته است؟/سه ماه و شش فیلم و 49 میلیارد تومان

بهاری که گذشت فرصتی ویژه برای سینمای ایران بود که خود را از بند تهمتهایی که در این چند ساله اخیر به او زده می شد برهاند.در حرفها و سخنهای مختلفی از زبان برخی کارشناسان،نو به نو می شنیدیم که «سینمای ایران مرده است» یا «این چیزی که الان به عنوان سینمای ایران وجود دارد،تابوتی بیش نیست و باید بر آن میخ کوبید.» بهروز افخمی پیش از آنکه برنامه هفت را قبضه کند این جمله را عینا بر زبان آورد:« وضعیت سینمای ایران از نظر تعداد تماشاگران وخیم‌تر از آمارهای رسمی است. آمار ۱۲ میلیونی در واقع حدود ۸ میلیون نفر است. این آمارها دروغ است. به‌عنوان مثال آمار تماشاگران «شهر موش‌ها» دو برابر آمار واقعی اعلام شده و این قضیه به درجات مختلف در مورد تمام فیلم‌ها صادق است. سینمای ایران را همچون مریضی که دچار مرگ مغزی شده، به دستگاه‌های مختلفی وصل کرده‌اند که به محض جدا شدن از آن دستگاه‌ها قلبش از کار خواهد ایستاد. یعنی آن‌را به‌طور مصنوعی زنده نگه داشته‌اند و به نظر می‌رسد در وضعیت فعلی هیچ امید و راه نجاتی برای آن وجود ندارد.»

زمانی که بهروز افخمی از «وضعیت فعلی» حرف زد،خیلی دور نیست.چیزی حدود یک سال پیش؛دقیقا خرداد 94 در سخنرانی جشنواره سما.بعد از آن افخمی در برنامه تلویزیونی اش کاملا مرتب و هدایت شده این جمله را بارها تکرار کرد.اما چیزی نگذشت که سینمای ایران توانست خود را به دل جامعه ببرد و نگاه خیلی ها را متوجه خود کند.نقطه تحول نگاه مردم به سینما،نه در خود سینما که به فضایی بیرون از سینما برمی‌گشت.

انتخابات هفتم اسفند؛نقطه عطف نشاط اجتماعی

یکی از دلایلی که خیلی ها آن را دلیل اقبال مردم به سینما یاد کرده اند فضای انتخاباتی هفتم اسفند 94 است. شور و حال روزهای انتخابات که تب و تاب بعدی آن مصادف شد با نوروز باستانی،یکی از دلایلی است که می توان آن را به عنوان دلیل محکم فروش بالای فیلمهای نوروز و پاتوق شدن سینما از آن یاد کرد. در این فضای باز سیاسی مردم حس کردند می توانند حس های خوب خود را با یکدیگر شریک شوند و یکی از جاهایی که می شود این شراکت را به نمایش گذاشت،سالنهای سینماست.سالنهای تاریکی که در آن با هم بخندند(من سالوادور نیستم و پنجاه کیلو آلبالو)،با هم گریه کنند(ابد و یک روز) و با هم هیجان زده شوند(بادیگارد).نگاه اجتماعی موجود در فیلمهای سه ماهه اول سال مردم را به بیرون امدن از خانه ها و رفتن به سالنهای سینما ترغیب کرد.

تبلیغات شبکه های ماهواره ای؛یاریگر اصلی اکران

خوشمان بیاید یا بدمان بیاید،دوست داشته باشیم یا نه یکی از دلایل اصلی فروش بالای بهار 95 تبلیغات ماهواره ای فیلمهای سینمایی ایرانی است.همین شبکه هایی که روی «دایره زنگی» های ممنوع به خانه های مردم می رود و برای آنها «حریم سلطان» پخش می کند.این بار اما این شبکه ها به درد سینمای ایران خوردند و مردم را ناخودآگاه تشویق به بیرون رفتن از خانه ها و هجوم به سالنهای سینما کردند.یعنی دقیقا این شبکه بر خلاف جریانی که خود تبلیغ می کنند و می خواهد که مردم در خانه بنشینند و سریالهای خودشان را ببینند عمل کرد و آنها را به سینما رفتن ترغیب کرد.البته بماند که تبلیغ در این شبکه ها برای صاحبان آثار سینمایی دردسر ایجاد کرد و بعد از آن پای تهیه کننده ها به دادگاه کشیده شد.یعنی به عوض اینکه تهیه کننده ایرانی برای اینکه رونق را به سینمای ایران بازگردانده است،تشویق شود،قرار است او را بازخواست کنند برای اینکه در این شبکه ها فیلم ایرانی تبلیغ کرده است.

کم کاری تلویزیون در تولید ناموفق سریالهای روی آنتن

شاید یکی دیگر از دلایل فروش بالای فیلمهای نوروز تا این لحظه ناموفق بودن رسانه ملی در جذب مخاطب برای برنامه های خود باشد.سالهای قبل احتمالا مردم با «کلاه قرمزی» و «پایتخت» سرگرم بودند و در خانه می نشستند و هزینه اضافه برای دیدن فیلم در سینما نمی کردند.اما نوروز امسال هیچ کدام از این برنامه ها تولید نشد و برنامه تازه پا گرفته «دورهمی» و آغاز فصل سوم «خندوانه» هم نتوانست مردم را مجاب کند که پای برنامه رامبد جوان و مهران مدیری بنشیند.نمی توان منکر شد که تلویزیون سالهاست که جزیی از خانواده ایرانی ها شده است،اما با درگیری های حاشیه ای که بخصوص در یکی دو سال اخیر گریبان این پرقدرت‌ترین رسانه ایران را گرفته است،مردم با فهمیدن ناخودآگاه این حاشیه ها از تلویزیون روی برگدانده اند و احتمالا چون نیاز به پر کردن اوقات فراغت دارند،به سالنهای سینما روی خوش نشان می دهند.

مردم تا صبح توی سینما بودند

وقتی قرار است نتیجه متفاوتی حاصل شود باید روش های متفاوتی هم به کار گرفته شود.این اتفاق در اکران نوروز افتاد و در حال حاضر هم دارد می افتد.اتفاق این بود که این بار برخلاف دفعات قبل که ساعت مشخصی برای نمایش یک فیلم در سالنهای سینما گذاشته می شد،این بار به روال عرضه و تقاضای سنتی رفتار شد و اگر مشتری برای دیدن فیلمها بود،سالنهای نمایش هم درشان باز بود و می شد در سالنها فیلم دید.پس به این شکل شد که مردم به دلایلی که عمده اش در بالا گفته شد،تا صبح وقت خود را در سینما گذراندند و چند روزی از ایام نوروز 24 ساعته سالنهای نمایش برای مردم فیلم پخش می کردند.این اتفاق برای اولین بار در حالی رخ داد که مردم هم آمادگی اجرای این طرح را داشتند.همه چیزی دست به دست هم داد تا یکی از نوروزهای بی نظیر در سینما رقم بخورد.نوروزی که حتی فیلم تلخ ابد و یک روز هم توانست گلیم خود را از آب بیرون بکشد و بشود پرفروش ترین فیلم اجتماعی سینمای ایران.

چند نفر به دیدن فیلمها رفتند؟

طوفان نوروز باعث شد همه چشمها به سینما خیره شود.آنقدر که اندکی صبر لازم بود تا بشود این فروش را تحلیل کرد.اما بد نیست در اینجا ببینیم علاوه بر نوروز، فروش فیلمهای اکران سینماها تا اینجا به چه رقمی رسیده و از آن مهم تر تعداد تماشاگرانی که فیلمها را دیده اند چند نفر بوده است؟ رقم فیلمهای به نمایش در آمده در این گزارش به شکل تقریبی است و احتمالا رقم نهایی فروش فیلمها با رقمی که در اینجا ذکر می شود کمی متفاوت است.اما تکته مهم تعداد تماشاگرانی است که فیلمهای اکران را در نوروز و بعد از آن دیده اند.منظور این گزارش عمدتا همان چهار فیلمی است که بارعمده فروش فیلمهای اکران را بر عهده داشته اند.«فیلمهای اکران »،(من سالوادور نیستم)«ابد و یک روز»،«پنجاه کیلو آلبالو» و«بادیگارد».بد نیست برای به دست آوردن یک تحلیل درست فیلم به فیلم پیش برویم:

من سالوادور نیستم:دلایل اینکه مردم از فیلمی که رضا عطاران یک ارکستر یک نفره در آن اجرا می کند چندان پیچیده نیست.همین که اسم عطاران بیاید،کافی است تا برای آن فیلم صف تشکیل شود.در 15 هفته ای «من سالوادور نیستم» روی پرده رفته، فروش ریالی آن در تهران به عدد 6.960.000.000 تومان رسیده است.در شهرستان ها هم 8.450.000.000 فروش گیشه فیلم منوچهر هادی بود.با این حساب در مجموع 15.410.000.000 سهم گیشه فیلم «من سالوادور نیستم» بود.تعداد تماشاگران این فیلم در تهران با رقمی که ذکر شد 1.160.000 نفر بود. با توجه به جمع فروش تهران و شهرستانها با توجه به قیمت متوسطی که می شود برای بلیت در نظر گرفت(قیمت بلیطهای سینما برای سال جدید افزایش یافت و از ۴ هزار تومان تا سقف ۱۰ هزار تومان بر اساس درجه بندی سینماها رده بندی شد) می توان رقم بلیت را حدود 7000 تومان در این آمار محاسبه کرد.با احتساب این رقم برای هر عدد بلیت در کل کشور 2.201.428 نفر «من سالوادور نیستم» را در سالنهای سینما دیده اند.نکته قابل ذکر درباره فیلم «من سالوادور نیستم» این است که از فیلمهای دیگر روی پرده حدود سه هفته بیشتر در معرض دید قرار داشت و همین ماجرا موجب شد بتواند با فیلمهای اکران نوروز و حتی تاکنون به اکرانش ادامه دهد.

پنجاه کیلو آلبالو:فیلم بحث برانگیز این روزهای سینمای ایران که با 12 هفته اکران پرونده خود را بست و دیگر امکان ندارد رنگ پرده را ببیند،با خوش شانسی هر چه تمام تر توانست شورای پروانه نمایش را قانع کند تا روی پرده برود.غافل از اینکه وزیر ارشاد چند ماه بعد مستقیما این شورا را به باد انتقاد می گیرد.با همه این اوضاف «پنجاه کیلو آلبالو» 12 هفته روی پرده بود و در تهران رقم فروشش به 7.517.500.000 رسید و در شهرستانها هم با 6.900.000.000 به کار خود پایان داد.این فیلم جمعا توانست در گیشه 14.417.500.000 تومان بفروشد و با احتساب رقم متوسط بلیت 2.059.642را با یک فیلم کمدی همراه کند.

ابد و یک روز:فیلم استثنایی اکران اول سال برای یک کارگردان 26 ساله بود:سعید روستایی.پدیده جشنواره 34 پرفروش ترین فیلم اجتماعی سینمای ایران را روی پرده برد.در زمانی هیچکس انتظار نداشت در رقابت با فیلمهای کمدی روی پرده،این فیلم فروش چندانی داشته باشد،تا هفته قبل «ابد و یک روز» توانست 10.878.400.000 تومان از گیشه سهم ببرد.این رقم در کل ایران برای فیلم حاصل شده است.با این حساب در کل ایران و در طول اکران این فیلم تاکنون 1.554.057 برای این فیلم بلیت خریده اند.

بادیگارد:فیلم کارگردان کهنه کار سینمای ایران در فصلی که ممکن بود شکست بدی از گیشه بخورد،به قاعده فروخت.ابراهیم حاتمی کیا البته بارها نشان داده است که نبض تماشاگر دستش است و می تواند حدس بزند تماشاگر برای چه چیز به سالن سینما می آید.«بادیگارد» در کنار فیلمهای دیگر توانست در تهران 4.287.400.000 تومان از گیشه بردارد و در شهرستانها هم 2.700.000.000 تومان سهمش از فروش سینماها بود.با این حساب می توان خوشبینانه اینطور فرض کرد که در کل کشور با احتساب فروش 6.987.400.000، حدود 998.200 نفر برای دیدن «بادیگارد» کنار هم نشسته اند.

فیلمهای دیگر هم تماشاگر داشته اند

چند فیلم دیگر هم از ابتدای امسال روی پرده سینماها رفت.«کفشهایم کو» ساخته کیومرث پوراحمد و «خشم و هیاهو» به کارگردانی هومن سیدی دو فیلمی بودند که در فشار فیلمهای مخاطب دار اول سال تاب مقاومت نداشتند و خیلی زود بازی را به رقیبانشان باختند.«خشم و هیاهو» با 1.535.470.798 تومان(219.352نفر تماشاگر) و «کفشهایم کو» با 668.431.000 تومان فروش(95.490 تماشاگر)کم مخاطب ترین فیلمهای نوروز 95  بودند.

***

این شش فیلم هر چه بود سال سینمای ایران را شروع کردند و یکی از پرفروش ترین آغازها را برای این سال رقم زدند.با احتساب رقم فروش 49.897.101.798 تومانی و تعداد مخاطبان امسال برای هر فیلم در یک جمع بندی کلی برای این شش فیلم 7.128.157 نفر به سالن سینماهای ایران برای اکران اول نوروز رفته اند.در مقایسه با سال گذشته در اکران نوروز این رقم رشد قابل توجهی را نشان می دهد.در سه سال اخیر و در دولت یازدهم در سال 93 فروش فیلمهای نوروزی مجموعا برای پنج فیلم چ،خط ویژه، طبقه حساس ، معراجی ها و با دیگران رقم 15.801.100.000 بود و در سال 94 برای پنج فیلم ایران برگر،رخ دیوانه،استراحت مطلق،طعم شیرین خیال و روباه رقم 10.766.600.000 تومان از گیشه سهم این فیلمها بود که با رقم 49 میلیارد تومانی امسال اختلاف فاحشی دارد.